Nikołaj Leontowicz, światowej sławy kompozytor. Nazywa się nikt inny jak ukraiński Bach. To dzięki kreatywności muzyka nawet w najodleglejszych zakątkach planety melodia „Szczedryk” rozbrzmiewa w każde Boże Narodzenie. Leontowicz zajmował się nie tylko komponowaniem genialnych kompozycji muzycznych. Znany jest również jako dyrygent chóru, pedagog, a także aktywna osoba publiczna, z którego opinią często się liczono.
Dzieciństwo kompozytora Nikołaja Leontowicza
Miejsce urodzenia Nikołaja Leontowicza to mała wioska Monastyrok w centralnej Ukrainie (obwód winnicki). Tam urodził się zimą 1877 roku. Jego ojciec był wiejskim proboszczem. Mając wykształcenie muzyczne, to Dmitrij Feofanowicz Leontowicz nauczył syna gry na gitarze, wiolonczeli i skrzypcach. Matka Leontowicza, Maria Iosifovna, była także osobą kreatywną. Jej głos był podziwiany w całej okolicy. Znakomicie wykonywała romanse i pieśni ludowe. To piosenki matki, których słuchał od urodzenia, zadecydowały o dalszych losach kompozytora.
Studiować
W 1887 r. Mikołaj został wysłany do gimnazjum w mieście Niemirow. Ale ponieważ studia były płatne, rok później rodzice musieli zabrać syna z instytucji edukacyjnej z powodu małżeństwa funduszy. Ojciec umieścił go w podstawowej szkole kościelnej. Tutaj Mikołaj był w pełni wspierany. Młody człowiek całkowicie pogrążył się w nauce notacji muzycznej. Przyjaciele i rozrywka nie interesowały przyszłego kompozytora. Już od kilku miesięcy zadziwiał swoich nauczycieli, z łatwością czytając najbardziej złożone chóralne partie muzyczne.
Po ukończeniu szkoły kościelnej w 1892 r. Leontowicz wysłał dokumenty do wstąpienia do seminarium duchownego miasta Kamenec-Podolski. Tutaj gruntownie studiował grę na fortepianie i teoretyczne podstawy śpiewu chóralnego. A na ostatnich kursach Nikołaj Leontowicz napisał już aranżacje ukraińskich melodii ludowych. Jako próbkę wziął pracę swojego idola Nikołaja Łysenki.
Nikolai Leontovich: pierwsze kroki w kreatywności
Mikołaj Leontowicz ukończył seminarium w 1899 r. Następnie pracował w szkołach wiejskich. Wiedział z pierwszej ręki, jak trudno jest biednym rodzinom kształcić swoje dzieci. Dlatego robił wszystko, co możliwe, aby wiejskie dzieci miały możliwość nauki. Oprócz nauczania Leontowicz stale doskonalił swoją edukację muzyczną.
Utworzyli orkiestrę symfoniczną. Członkowie zespołu wykonali melodie kompozytorów rosyjskich i ukraińskich. Praca w orkiestrze zainspirowała młodego kompozytora i dyrygenta do stworzenia pierwszego zbioru pieśni „Z Podola” (1901). Praca odniosła ogromny sukces. Dlatego po 2 latach, w 1903 roku, ukazał się drugi tom pieśni, który został poświęcony Mikołaj Łysenko.
Przeprowadzka Leontowicza do Donbasu
W 1904 roku kompozytor zdecydował się przenieść na wschodnią Ukrainę. Tam znajduje rewolucję 1905 roku. Podczas powstań Leontowicz nie stoi z boku. Skupia wokół siebie osobowości twórcze, organizuje chór robotniczy, którego zadaniem jest śpiewanie na wiecach. Takie działania kompozytora zwróciły uwagę władz i aby nie trafić do więzienia, Leontowicz wrócił do ojczyzny. Rozpoczyna nauczanie muzyki w szkole diecezjalnej. Ale nie przestaje się rozwijać jako kompozytor.
Udaje się do znanego wówczas teoretyka muzyki Bolesława Jaworskiego. Po wysłuchaniu dzieła Leontowicza luminarz muzyki zabiera Mikołaja na studia. Mikołaj często podróżuje do Kijowa i Moskwy, aby spotkać się ze swoim nauczycielem. To właśnie w Kijowie w 1916 roku Jaworski pomógł Leontowiczowi zorganizować wielki koncert, na którym po raz pierwszy wykonano „Szczedryka” w opracowaniu młodego kompozytora. Wykonywano także inne utwory, takie jak „Pivni sing”, „Matka miała jedną córkę”, „Dudaryk”, „Wzeszła gwiazda” itp. Kijowska publiczność wysoko oceniła twórczość Leontowicza. To zainspirowało kompozytora do komponowania jeszcze większej liczby melodii.
Nikołaj Leontowicz: życie w Kijowie
Kiedy powstała władza Ukraińskiej Republiki Ludowej, Leontowiczowi udało się przedostać do stolicy Ukrainy. W Kijowie został zaproszony do pracy jako dyrygent, a także do nauczania w Instytucie Muzyki i Dramatu im. Mikołaja Łysenki. Jednocześnie muzyk pracuje w konserwatorium, gdzie organizuje koła, w których każdy może się uczyć. W tym czasie aktywnie komponuje utwory muzyczne. Część z nich znalazła się w repertuarze zespołów ludowych i amatorskich.
W 1919 roku Kijów został zdobyty przez wojska Denikina. Ponieważ Leontowicz uważał się za ukraińskiego intelektualistę, musiał uciekać ze stolicy, aby uniknąć represji. Wraca do obwodu winnickiego. Tam znalazłeś pierwszą szkołę muzyczną w mieście. Równolegle z nauczaniem pisze muzykę. Spod jego pióra w 1920 roku wychodzi opera ludowo-fikcyjna „Na syrenkę wielkanocną”.
Tajemnica zabójstwa Mikołaja Leontowicza
Tysiące publikacji poświęcono śmierci utalentowanego kompozytora. 23 stycznia 1921 r. Nikołaj Leontowicz został zastrzelony w domu swoich rodziców we wsi Markowka w obwodzie winnickim. Został zabity przez agenta Czeka na polecenie władz. Znany muzyk i aktywna osoba publiczna, propagujący kulturę ukraińską i skupiający wokół swojej twórczości inteligencję, budził sprzeciw bolszewików. Dopiero po ogłoszeniu niepodległości Ukrainy w latach 90. ubiegłego wieku wznowiono śledztwo w sprawie zabójstwa. Wyszło na jaw wiele nowych faktów i informacji utajnionych w czasach reżimu komunistycznego o fakcie zabójstwa.
Dziedzictwo kompozytora
Mikołaj Leontowicz był mistrzem miniatur chóralnych. Piosenki w jego opracowaniu wykonywane są nie tylko na Ukrainie. Śpiewa je diaspora ukraińska na całym świecie. Kompozytor dosłownie zmienił duszę każdego utworu, nadał mu nowe brzmienie – ożył, odetchnął, promieniował morzem energii. Wykorzystywanie w swoich aranżacjach wariacji barwowych to kolejna cecha kompozytora. Pozwoliło to chórowi ujawnić całą harmonię i polifonię melodii podczas wykonywania pieśni.
Jeśli chodzi o tematykę, to jest ona więcej niż różnorodna - obrzędowa, kościelna, historyczna, codzienna, humorystyczna, taneczna, zabawowa itp. Kompozytor poruszył też taki temat jak melodia lamentu ludowego. Można to prześledzić w pracach „Niosą Kozaka”, „Śnieg leci zza góry” i wielu innych.
